آیا اسلام ازدواج با دختران خردسال را مجاز می‌داند؟

ازدواج از ریشه ای ترین مصادیق عرف و سنت در هر جامعه ای است. رعایت این سنت ها و عرف رایج تا جایی که با اصول و مبانی اسلام تداخل نداشته باشد، ضروری و لازم است.
به گزارش «مبلغ»، قوانین کشورها بر اساس اصول و ضوابط گوناگون برای افرادی که صلاحت ازدواج دارند، شرایط خاصی تدوین نموده است.
یکی از شرایط و ویژگی های مزبور شرط سنی است؛ این شرط در فرهنگ های گذشته و در شریعت ها معمولا مطرح نبوده، عملا ازدواج به معنای دقیق و کامل آن به همراه همه لوازم زندگی زناشویی بر اساس عرف و فرهنگ متداول تنها بین افرادی بر قرار می شد که از بلوغ جسمی و فکری مناسب برخوردار بودند.

اسلام کوئست نوشت: این‌که اسلام اجازه ازدواج دختر نه ساله با مردی بسیار بزرگ‌تر از خودش را می‌دهد، آیا به معنای تأیید انحراف جنسی پدوفیلی نیست که بیماری روانی خطرناکی است؟

پاسخ: نخست باید گفت؛ اجازه ازدواج با دختران خردسال از طرف اسلام، برای کمک به بیماران دچار انحراف جنسی و مشکلات روانی برای سوء استفاده جنسی از خردسالان نیست؛ چرا که از نظر شرع، یکی از شرایط عقد ازدواج آن است که اگر دو طرف عقد(مرد و زن) بالغ و رشید باشند، هر دو به این وصلت راضی باشند و اگر احیانا دختری غیر رشید بود، ازدواج با اجازه سرپرست او انجام شود. بنابراین، اگر دختر نوجوانی که به سن تکلیف رسیده و یا سرپرست دختری خردسال تشخیص دهند که خواستگار دچار نوعی از بیماری است، طبیعی است می‌توانند از شکل‌گیری چنین ازدواجی جلوگیری نمایند. و می‌دانیم افرادی که انحراف جنسی دارند بدون ازدواج، مجاز نیستند کوچک‌ترین ارتباط جنسی با کودکان و نوجوانان برقرار کنند و یا آنان را مورد آزار جنسی قرار دهند، و حتی اگر ازدواجی رخ دهد، مشروعیت روابط کامل جنسی، مشروط به رسیدن دختر به سن بلوغ است.

با توجه به نکته فوق، ازدواج دختر زیر نه سال، به دلیل عدم بلوغ و رشد جسمی و فکری را نمی‌توان در راستای موضوعات جنسی دانست. همچنین اگر دختری از لحاظ جسمی بالغ باشد، ولی رشید نباشد؛ یعنی به خوبی نمی‌تواند خوب و بد و سود و زیان خود را تشخیص دهد، عقد وی نیز صحیح نیست. و شرط رشد که در فقه مطرح است، از شرط سن مهم‌تر است.
البته نمی‌توان تمام دختران زیر ۱۸ سال را کودک و یا غیر رشید به شمار آورد!

با این وجود، قانون‌گذار می‌تواند سنی را مشخص کند و اعلام نماید که بیشتر افراد در این زمان دارای بلوغ و رشد هستند و موارد استثناء را به عهده داوری دادگاه قرار دهد.

این‌که در جوامع سنتی و قبیله‌ای، دختران با سن پایین را وادار به ازدواج می‌کردند، دلیل بر توصیه آن از طرف اسلام نیست؛ بلکه در طرف مقابل، پیشوایان ما توصیه کرده‌اند که در زمان کودکی تا خد امکان ازدواجی شکل نگیرد:
«عن أبی عبد الله أو أبی الحسن ع قال: قیل له إنا نزوج‏ صبیاننا و هم صغار قال فقال إذا زوجوا و هم صغار لم یکادوا یتألفوا».[۱]

به امام صادق(ع) یا امام کاظم(ع) گفته شد، ما فرزندانمان را در همان کودکی به ازدواج در می‌آوریم. امام فرمودند: کم پیش می‌آید که ازدواجی در کودکی رخ دهد و زندگی مناسبی در پیش‌رو باشد!

البته هر ازدواجی با خردسالان نشانگر ابتلای مرد به انحراف جنسی پدوفیلی نیست؛ بلکه ممکن است این ازدواج به دلیل مصالحی باشد که مورد تأیید عقل نیز هست.

به عنوان نمونه، اگر دختری تهیدست در خردسالی یتیم شده و هیچ سرپرستی نداشته باشد، اگر فردی با رأی دادگاه سرپرستی او را بر عهده گرفته و برای آن‌که با او محرم باشد به صورت قانونی با او ازدواج کند؛ اما روابط جنسی خود را به تأخیر بیاندازد، نمی‌توان او را دچار بیماری انحراف جنسی دانست و این‌که اسلام ازدواج با خردسالان را مجاز دانسته اما به آن توصیه نکرده، شاید برای رفع مشکل در چنین مواردی باشد.

گفتنی است؛ پدوفیلی نوعی بیماری است که فرد در طول عمر خود، همواره تمایل جنسی به خردسالان داشته باشد؛ اما می‌دانیم بیشتر مواردی که بزرگان دینی گاهی همسر نوجوانی داشتند، همسران دیگری با سن بالاتر هم داشتند که بعضی از آنها بیوه بودند. بر این اساس، نمی‌توان آنان را به هیچ عنوان بیمار پدوفیلی دانست. و در این زمینه گزارشی وجود ندارد ‌که فرد برجسته‌ای از آنان، همواره به دنبال همسرگزینی از خردسالان بود.

————-

[۱]. کلینی، محمد بن یعقوب، کافی، محقق، مصحح، غفاری، علی اکبر، آخوندی، محمد، ج ۵، ص ۳۹۸، تهران، دار الکتب الإسلامیه، چاپ چهارم، ۱۴۰۷ق.