آیه «امن یجیب» چه ارتباطی به امام زمان دارد؟

به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، آیه اَمَّن یُّجیب فرازی از آیه ۶۲ سوره نمل است که در آن خداوند، تنهامرجع استجابت دعا و رفع گرفتاری‌های انسان ذکر شده است. در این عبارت آمده است: «اَمَّن یُّجیبُ المُضطَرَّ اِذا دَعاهُ وَ یَکشِفُ السُّوءَ؛ یا [کیست‌] آن‌که درمانده را هنگامی که وى را می‌خواند، اجابت می‌کند و گرفتارى را برطرف می‌گرداند؟»

در فرهنگ عمومی، از آن با عنوان «دعای امن یجیب» تعبیر می‌شود و توصیه کرده‌اند در سختی‌ها و گرفتاری‌ها خوانده شود. مراسمی هم به نام «ختم امن یجیب» رواج دارد. به گفته برخی از مفسران، این عبارت درباره توحید است و در آن خداوند از مشرکان پرسیده است آیا کسی که دعای درمانده را استجابت می‌کند بهتر است یا خدایان شما که کاری انجام نمی‌دهند؟

بر پایه برخی احادیث و سخن مفسران شیعه، این آیه دربارهٔ امام مهدی نازل شده و منظور از «مُضطَر» اوست؛ اما گروهی دیگر از مفسران هم گفته‌اند امام مهدی یکی از مصادیق آیه است و آیه همه افراد مضطر را مخاطب قرار داده و وعده داده دعایشان مستجاب می‌شود.

برای مثال، در حدیثی از امام صادق(ع) که در کتاب تفسیر قمی آمده، آیه ۶۲ سوره نمل در شأن قائم آل محمد(ص) نازل شده و او مضطر واقعی است که پس از نماز در مقام ابراهیم و دعا، خداوند نیز دعای او را مستجاب و پس از «کشف سوء» (رفع گرفتاری)، او را در زمین خلیفه قرار می‌دهد.

نُعمانی (درگذشته ۳۶۰ق) در الغیبه، در تفسیر آیه امن یجیب، روایتی به واسطه محمد بن مسلم از امام باقر(ع) نقل کرده است که می‌گوید آیه ۶۲ سوره نمل، درباره امام مهدی(عج) نازل شده است که پس از ظهور در کعبه، جبرئیل و ۳۱۳ نفر از یارانش با او بیعت خواهند کرد.

میرزا جواد ملکی تبریزی، عارف و استاد اخلاق برای شخصی که ماه رمضان را بدون تغییری در حالاتش گذرانده، توصیه کرده است که برای رفع سختی‌ها و اصلاح خود، از خداوند طلب کمک کند و با زبان حال، آیه امن یجیب را بخواند.

ارتباط با توحید
در آیه امن یجیب، خداوند تنها مرجع استجابت دعا و رفع گرفتاری‌های انسان ذکر شده و این مفهوم مرتبط با توحید دانسته شده است. به گفته آیت‌الله مکارم شیرازی، خداوند در این این آیه و چند آیه قبل و بعد که با «اَمَّنْ» شروع می‌شوند، به صورت سؤالی، روشن‌ترین دلایل توحید را بیان و مشرکان را محاکمه کرده است. این پرسش سومین سؤال از سؤال‌های پنج‌گانه‌ خداوند از مشرکان است که در آن می‌پرسد آیا کسی که دعای درمانده را استجابت می‌کند بهتر است یا خدایان شما که کاری انجام نمی‌دهند؟