حکومت در اختیار اهل سنت بوده و تاریخ نگاران برای حاکمان مینوشتند
گفتوگوی مبلغ با حجتالاسلام والمسلمین سعید شمس، کارشناس تاریخ اسلام
یک کارشناس مذهبی معتقد است: از آنجایی که حکومت در اختیار اهل سنت بوده و شیعه همیشه در ضعف بوده است و مورخین معمولا برای حاکمان مینوشتند، از این رو آن زمان حاکمانی که مخالف اهل بیت علیه السلام بودند مطالبی که در مقاتل به ضرر خودشان بود یا حذف میکردند یا تغیبر میدادند.
حجتالاسلام والمسلمین سعید شمس، کارشناس مذهبی در گفتوگو با پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ با بیان اینکه مقتلها دو دسته معتبر و غیر معتبر هستند، افزود: واقعه عاشورا در سال ۶۱ هجری در قرن اول اتفاق افتاده مقتلی که نوشته شده هرچه به این تاریخ نزدیکتر باشد از اعتبار بیشتری برخوردار است زیرا فرصت بوده با کسانی که در این حادثه حاضر یا مرتبط بودند ارتباط برقرار کنند و طبق اصول وقایعنگاری که مورخین دارند توانسته باشند یکی از آنها را به ما منتقل کنند.
مقاتل زبان حال مردود است
وی با اشاره به وجود یک روش غیرعلمی در نقل مقتلها و مصائب اهل بیت در زبان حال تاکید کرد: این سبک نگارش طبعا در اصول وقایعنگاری تاریخی و اموری که مرتبط به مورخین و مستندات است اعتبار و ارزشی ندارد و از حالت ثبت وقایع تاریخی خارج میشود. متاسفانه این روش بسیار رواج پیدا کرده و بعضی کتابها از این سبک پیروی کرده و به داستانهای تخیلی پرداختهاند. این کار را مبلغین به قصد دلسوزی انجام دادهاند اما علمی و معتبر نیست.
حجتالاسلام شمس با اشاره به اینکه اصولا تاریخنگاری در منابع اسلامی تاحدودی زیرسوال است و خیلی جنبه علمی پیدا نمیکند، یادآور شد: این موضوع به خصوص برای شیعیان حائزاهمیت است از آنجایی که حکومت در اختیار اهل سنت بوده و شیعه همیشه در ضعف بوده است. حاکمان ما اگر مسلمان هم بودند در کل دنیا، سُنی مذهب بودند و علت جمعیت بالای این مذهب هم همین دلیل است.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: مورخین معمولا برای حاکمان مینوشتند از این رو آن زمان حاکمانی که مخالف اهل بیت علیه السلام بودند مطالبی که به ضرر خودشان بود یا حذف میکردند یا تغیبر میدادند؛ چه بسا ممکن است مثلا به نکاتی اشاره کنند که بیشتر برای خودشان منفعت داشته باشد در نشان دادن قدرت، عظمت و اثباتشان!
مقاتل منسوب قابل اعتماد نیست
وی با اشاره به یک دسته از مقتلها که وجود خارجی ندارند، اظهار کرد: آقا بزرگ تهرانی در کتاب الذریعه خود برخی اصحاب امام حسین علیهالسلام که مُبلغ بودند را نام برده اما متن نگارش آنها یافت نمیشود. ممکن است متنهایی را به آنها نسبت بدهند اما منسوب است و جای شک دارد مثل تورات و انجیل که محتوا از دست رفت و مسیحیها از آنچه در حافظه خود داشتند بعدا نگارش کردند. از نظر علمی نمیتوانیم به این منلبع اعتماد کنیم یکی به دلیل اینکه محتوا از حافظه برداشت شده و دیگری وجود غلط املایی است. برای مثال اگر کلمه «بارگاه» نوشته شود «بارکاه» تفسسیر جدید یافته است.
وقعه الطف معتبر است
حجتالاسلام شمس یکی از منابع مورد تایید و معروف را مقتل ابومخنف دانست و گفت: ایشان از اصحاب امام صادق علیهالسلام بوده و به احتمال زیاد شیعه نیز بوده باشد. در این منبع اصول وقایعنگاری رعایت شده و نام دیگر آن «مقتل الحسین» و «وقعه الطف» است. ابومخنف مطالبی از افرادی که مستقیم در واقعه عاشورا حضور داشتند یا دشمن بودند یا مستقیما از طرف حکومت مامور به تهیه گزارش بودند ثبت کرده بود.
این کارشناس مذهبی ادامه داد: درباره این کتاب حرف و حدیث فراوان است از جمله اینکه این کتاب در دسترس نیست و آنچه هست منسوب به ایشان است البته بعضی از محققین زحمت کشیدند نسخه اصلی را پیدا کردند، بررسیهایی انجام داده و مستندسازی کردند. مباحثی که غیر منطقی است ایشان به آن نپرداخته است.
وی با تاکید به اینکه درباره اهل بیت فقط نقل حدیث نیست که برای ما حجت است، افزود: قول فعل و تقریر اهل بیت خیلی مهم است و اگر یک اشتباهی انجام شود نسبت دادن دروغ میشود که گناه بزرگی است.