ارک علیشاه تبریز چگونه مسجد شد؟
مسجد جامع خواجه تاج الدین علیشاه در تبریز که زمانی به نام «ارک علیشاه» معروف بود و امروزه موسوم به «مصـلای امام خمینـی (ره)» اسـت تاریخچه ای پرحادثه دارد.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، این مسجد در اوایل قرن هشتم به دست خواجه علیشاه، وزیر سلطان محمد خدابنده (اولجایتو)، در زمینی به مساحت تقریبی ده هکتار به طرزی باشکوه بنا گردید؛ سفرنامه نویسان و مورخینی که آن را از نزدیک مشاهده کرده اند، مانند ابن بطوطه و دیگران، با تجلیل بسیار از آن یاد کـرده اند.
به نفل از حوزه، این مسجد باعظمت حدود سیصد و پنجاه سال مرکز تجمع مؤمنین و نمازگزاران بود، امّا متأسفانه در سال ۱۰۴۵هـ.ق در حمله عثمانیها به تبریز آسیب دید و قسمت اعظم آن ویران شد و پس از آن نسبت به تعمیر و احیای آن هیچگونه اقدامی صورت نگرفت.
این بنا در عهد قاجار به قورخانه و محل نگهداری ابزار و مهمات جنگی تبدیل شد و به تدریج به نام «ارک علیشاه» شهرت یافت.
این مکان شریف که روزگاری مدید جایگاه مناجات بندگان صالح خدا با معبودشان بود در دوران سلطه شاهان قاجار و خصوصاً دودمان منحوس پهلوی گاه به صورت مزبله و جولانگاه حیوانات و گاه به عنوان گورستان و در اواخر حکومت پهلوی با احداث میخانه و مراکز عیاشی به تفریحگاه و محل میخواری و خوشگذرانی تبدیل شده بود.
با پیروزی انقلاب اسلامی و برچیده شدن مراکز فساد، این مرکز که به نام قلعه و ارک علیشاه در بین مردم شهرت یافته بود، به صورت یک اثر باستانی متروک و بلااستفاده درآمد …
تا اینکه پس از تعیین آیت اللّه العظمی حاج شیخ مسلم ملکوتی از سوی امام خمینی (ره) به نمایندگی ایشان در آذربایجان، معظم له که علاوه بر مراتب بالای علمی در زمینه های فقه و اصول و فلسفه، در زمینه تاریخ اسلام و ایران نیز از نام آوران بود، اعلام نمود که ارک علیشاه، ارک نیست، و همان مسجد جامع علیشاه است و باید به صورت مسجد درآید.
ایشان مدعای خود را از طریق مستندات تاریخی و نیز شواهد موجود از جمله محراب بر جای مانده آن اثبات نمود و پس از سیصد و پنجاه سال مجدداً این مکان مقدس را به حال اولیه خود بازگرداند و کتابی به نام «مسجد مسجد شد» شامل سیر تاریخی و تحولاتی که در طول هفت قرن بر این مسجد رفته است تألیف و منتشر نمود.
محل مزبور که ۶۳ هزار متر مربع مساحت دارد، اینک مصلاّی امام خمینی (ره) نامیده می شود.
منبع مالی اجرای این طرح، موقوفات فراوانی است که با همکاری اشخاص خیّر تهیه گردیده و پس از تملک، وقف بر مصلای امام شده است.
گفتنی است در تهیه این موقوفات از وجوهات شرعیه استفاده ای نشده است.