منبری متفاوت از منبرهایی که بوی محبت ندارند

آنچه در پی می آید، متن سخنان حجت الاسلام دکتر حامد شیواپور، عضو هیئت علمی دانشگاه مفید درباره استاد حجت الاسلام شیخ حسین انصاریان است که به مناسبت منبرهای استاد در شب های قدر در تاریخ ۱۵ فروردین ۱۴۰۳ نگاشته شده است. متن این یادداشت را  در زیر می خوانید:

آشنایی من با شیخ حسین به اوایل دوران نوجوانی‌ام برمی‌گردد که در دهه دوم محرم، سال‌ها مهمان ما کاشانی‌ها بود. این برنامه یک مداح جالب هم داشت: سید محمد معتمدی خواننده جوان و مشهور امروز ، آن زمان نوجوانی بود که یکی دو سال از من بزرگتر بود و بعد از منبر پدرش (که از علمای سنتی کاشان است) و قبل از منبر شیخ حسین انصاریان مداحی می‌کرد.

شیخ حسین در این منبرها داستان‌هایی از عرفا و اولیا الهی تعریف می‌کرد که برای من نوجوان دریچه‌ای به دنیای متفاوت و پر رمز و راز عرفان بود. گمان می‌کنم یکی از انگیزه‌های طلبگی من هم تاثیری بود که از همین داستان‌ها پذیرفتم.

باری، در این سال‌ها شیخ حسین با دعاهای خاص و متفاوتش در ایام محرم و ماه رمضان مورد توجه قرار گرفته. این دعاها از چند جهت قابل توجه است:
۱. در الهیات مسیحی توجه به اقشار مطرود و رانده شده جایگاه ویژه‌ای دارد. در اناجیل آمده است که خود مسیح ابایی نداشت که زنان بدنام را نیز موعظه کند. چند وقت پیش این خبر منتشر شد که پاپ پای برخی از زندانیان را به تاسی از مسیح شستشو کرده است.
به رغم رفتار کریمانه اولیای دین ما و سخنان آنان (مثلا توصیه امیرالمومنین در عهد مالک نسبت به توجه به نیازمندان و شنیدن سخن آنان)، این‌گونه رفتارها و توجهات در سنت ما و بین عالمان ما چندان رایج نبوده است مگر در بین برخی از عرفا. عالمان و فقیهان ما معمولا به چنین اقشاری توجه نداشته‌اند.
۲. در دوران جدید شاخه‌ای در الهیات با عنوان الهیات اجتماعی شهرت یافته است که یکی از فروع و نتایج آن توجه به اقلیت‌های اجتماعی و اقشار مطرود و رانده شده است. الهیات اجتماعی به نظر می‌رسد در سنت اسلامی کارنامه پر برگ و باری ندارد.
۳. از سوی دیگر با توجه به مشکلات گوناگون سیاسی و اجتماعی و اقتصادی در چهار دهه پس از انقلاب در ایران و به ویژه رشد تورم و نابرابری‌های اجتماعی در چند سال اخیر، به نظر می‌رسد کارنامه متولیان دین و به ویژه مبلغان دینی در توجه به آسیب‌های اجتماعی کارنامه چندان قابل دفاعی نیست: چه از ناحیه مبلغان طرفدار نظم سیاسی موجود و چه مبلغان وابسته به تشیع سنتی و هویتی.

در این میان توجه شیخ حسین انصاریان به این اقشار غایب در گفتگوها و سخنرانی‌های رسمی حکم کیمیا دارد.
کجا سراغ دارید که کسی از منبریان مشهور یا حتی غیر مشهور ما از پزشکان و پرستاران، رانندگان جاده‌ها، لوکوموتیوران‌ها، پلیس‌ها، رفتگران شهرداری، زندانیها، بیماران پروانه‌ای و… نام ببرد و آنان را دعا کند؟

در مراسم شب ۲۳ ماه مبارک این نکات بسیار شنیدنی بود: ایشان در میانه دعا از قاضی‌ها خواست که شب که به خانه می‌روند یاد زن و بچه زندانی‌ها بیفتند و احکام طویل المدت زندانی را تخفیف دهند و یا معتادان و کارتن خوابها را برادر خود خواند یا زنان بدکار را با لحنی ملایم دعا کرد و ثروتمندان و مسئولان را در انحراف آنها مقصر شمرد و گریزی هم به هم‌لباسی‌های خود زد که در ضعف دینداری بسیاری از مردمی که در مراسم احیا شرکت نمی‌کنند مقصرند.

در زمانی که متأسفانه از منبرهای رسمی و غیر رسمی معمولا کمتر سخنانی می‌شنویم که بوی محبت بدهد و عطر خدا از آن به مشام برسد و بحای آن گوشمان پر از سخنان نامناسب و سست و نفرت پراکن است، باید برای طول عمر شیخ حسین انصاریان دعا کنیم و به او هزاران درود و آفرین بگوییم.