وزیر فرهنگ درباره اولین شهر دانشگاهی جهان چه گفت؟

پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ، گزیده ای از سخنرانی سیدعباس صالحی را با محور تمدن اسلامی تقدیم مخاطبان می کند:

• در ادبیات تمدنی ایران اسلامی، علم و دانایی جایگاه مهمی دارد، گرچه مقوله جهاد بیشتر با نام جهاد بدنی شناخته می‌شود، اما جهاد مالی در کنار جهاد بدنی، موضوع بسیار مهمی است و بخشی از جهاد مالی که در طول تاریخ تمدن اسلامی رخ داده، حوزه وقف علمی است.
  در طول تاریخ ایران‌ زمین، وقف پیشران حرکت علمی این سرزمین بوده است؛ لذا وقف در مسیری که طی ۱۴ قرن بعد از اسلام در توسعه علمی داشتیم، همواره پیشران بوده است.
•  وقف علمی پشتوانه تمدن طلایی اسلامی در قرون چهارم و پنجم که به اوج خود رسید، بوده است. آن‌چنان این سهم قابل توجه بوده که وقتی نظامیه‌ها احداث شدند، عده‌ای از بزرگان علمی ابتدا حاضر نبودند به نظامیه بروند؛ چراکه نظام علمی جهان اسلامی عادت کرده بوده که علم را از مسیر وقف و مردم به دست آورد. باید اذعان کرد که دانایی تمدن اسلامی با مشارکت عامه رخ می‌داد.
• سهم وقف در مسیر تمدن اسلامی طی ۱۴ قرن گذشته سهم قابل توجه بوده است که یکی از نمونه‌های عالی آن در وقف‌نامه ربع رشیدی دیده می‌شود. این وقف‌نامه در ۳۲۸ صفحه و به خط خواجه رشیدالدین فضل‌الله ارائه شده است و طبق آن نیز اولین شهر دانشگاهی جهان چهره خود را در این وقف نشان می‌دهد.
• امروز شهر‌های دانشگاهی در جهان وجود دارد، اما ایجاد این شهر دانشگاهی در دوره ایلخانی بسیار مهم است. در آن زمان از ملل مختلف به این شهر می‌آمدند و زبان‌های علمی در این شهر دانشگاهی شامل زبان‌های عربی، فارسی، چینی، یونانی، سانسکریت و … بوده است.
•  این شهر دانشگاهی تمامی اقتضائات یک شهر آموزشی را دارا بود. این موارد نشان دهنده آن است که در مسیر تمدن اسلامی چگونه به وقف علمی به عنوان پیشران توسعه تمدن می‌نگریستیم. تاریخ وقف علمی بسیار خواندنی است که حتی گاهی وقف برای امور جزئی علمی همچون وقف کاغذ انجام شده است.