ماجرای ملاعلی کنی، آخوند پولدار تهران در دوران قاجار
حاج «ملاعلی كنی» سال ۱۲۲۰ هجری قمری در روستای كن تهران در خانوادهای روستایی، به دنیا آمد.
به گزارش پایگاه فکر و فرهنگ مبلغ،این مجتهد مبارز و واقف بزرگ با سود حاصل از فروش ۲ كتابش و خرید زمین متروكهای در منطقه كن كه بعدها با حفر قناتی پرآب، زمینههای آبادانی و احیای زمینهای كشاورزی آن منطقه را فراهم كرد، ثروت فراوانی به دست آورد.
بنابر روایت همشهری، حاج ملاعلی كنی، بهعنوان یكی از مجتهدان بزرگ دوران قاجار در پی مراجعه فراوان و پرسشهای كتبی و شفاهی بسیار، رسالهای به نام خود چاپ كرد. اما آنچه باعث شده نام حاج ملاعلی كنی تا امروز هم بر سر زبانها باشد، خدمات عمومی و عامالمنفعهای چون ساخت آبانبارها و كاروانسراهای بسیار، وقف زمینها و مغازههای متعددی است كه عواید حاصل از آن برای كمك به تهیدستان و دستگیری از مستمندان اختصاص یافته است.
مشهور است در زمان حكومت ناصرالدينشاه قاجار، هيئتي از تاجران اروپايي درحاليكه نمونههايي از ظروف چيني را براي فروش در بازار ايران به همراه داشتند به دربار ناصرالدينشاه آمدند. شاه قاجار با ديدن اين ظروف به آنها علاقهمند شد. وقتي اين خبر به آيتالله حاج ملاعلي كني رسيد، در يكي از ملاقاتهايش با شاه قاجار در اطراف دروازههاي تهران عملاً به ناصرالدينشاه فهماند كه خريد اين ظروف گرانقيمت به صلاح مملكت نيست. حاج ملاعلي از خدمه شاه پيالهاي آب در ظرفي مسي درخواست كرد. آن زمان اطراف تهران هم مانند ديگر شهرها براي تأمين امنيت شهر، خندقي حفر كرده بودند. وقتي حاج ملاعلي آب را نوشيد، پياله مسي را داخل خندق انداخت. سپس از آن خدمه خواست پياله را از خندق بيرون بياورد. در تمام اين مدت ناصرالدينشاه هم ناظر وقايع بود. چند لحظه بعد، آيتالله حرف ظروف چيني را پيش كشيد و از ناصرالدينشاه خواست تا يكي از آن ظروف را به او نشان دهد. وقتي حاج ملاعلي كاسه چيني را در دست گرفت از آن خدمه خواست مقداري آب داخل كاسه چيني بريزد، آب را نوشيد و اين بار كاسه چيني را به داخل خندق انداخت و بازهم از خدمه خواست اين كاسه را هم برايش بياورد. خدمه برگشت درحاليكه جز تكههایی از آن كاسه چيني چيزي در دستش نبود. حاج ملاعلي پياله مسي را در كنار تكههاي كاسه چيني گذاشت و به ناصرالدينشاه گفت: «ظرفي كه به اين راحتي ميشكند، صلاح نيست با هزينه زياد از مملكت بيگانه وارد كنيد، هر وقت توانستيم خودمان چنين ظروفي توليد كنيم، استفاده از آن بهصرفه است.»
روحش شاد و قرین رحمت که یشر امروز با کلی آزمایش به همین موضوع رسیده که نوشیدن آب در ظرف مسی چه فوایدی دارد و آن روز چون شاه اصلا دنبال فایده نبود و فقط ظاهر برایش مهم بود ملا علی کتی اینگونه او را متوجه ارزش ظرف مسی کرد.