معرفی کتاب فاطمه(س) اسوه بشر
عبدالله جوادی آملی
به گزارش «مبلغ»، در سالهای اخیر تبیین سیره و زندگانی اهل بیت(ع) در کلام علما و مراجع تقلید و آثار قلمی آنها با استقبال قابل توجه کتاب خوانان روبهرو بوده است.
یکی از این آثار ارزشمند، کتاب «فاطمه اسوه بشر» مشتمل بر پنج فصل است که خود برگرفته از مجموعه آثار آیت الله جوادی آملی میباشد.
در بخشی از مقدمه ای که بر این کتاب نوشته شده، آمده است: «سهم فاطمه (علیها السلام) در ماندگاری دین بسیار عظیم و سنگین است؛ در روزگار بعد از رحلت رسول (ص) که خورشید وجودش افول کرد، تنها ستاره ای که در آسمان غبارگرفته اسلام سوسو می زد و با صدای حزین و آرامَش، دل ها را مشتاق نگاه می داشت، فاطمه (علیها السلام) بود. در دوران سخت حاکمیت سقیفه که با حبس و زندان بردن غدیر همراه بود، تنها ناله ای که ماند و فریاد شد، ناله دختر رحمةٌ للعالمین بود که با کمال شهامت و شجاعت از دین و ماندگاری آن توسط حضرت علی(ع) می گفت و حقانیت او و بطلان دیگران را صلا می داد.
از آنجا که شخصیت ستودنی فاطمه(س) و نقش به یادماندنی آن در حساس ترین فراز تاریخ اسلام باید همواره زنده و پویا باشد، سعی و تلاش مراکز دینی و فرهنگی که از منبع جوشان قرآن و عترت مایه می گیرند، در شناخت صحیح و شناسایی درست این ملکه دار هستی، بایستی اصیل و ناب باشد.»
آیت الله جوادی آملی در کتاب «فاطمه اسوه بشر» با مراجعه به آیات و روایات معتبر و منابع شیعه و سنی، برخی از ویژگیهای حضرت فاطمه(س) را تبیین و روشن کرده است تا الگویی برای انسان مسلمان در حال و آینده باشد.
آنچه در این کتاب می خوانید:
در فصل اول این کتاب با عنوان “کلیات” به بیان مباحثی با عناوین ضرورت شناخت اهل بیت(ع)، گستره شناخت حضرات معصومین(ع)، اهل بیت(ع)، بهترین الگوی هدایت، فاطمه(س) آینه تمامنمای اهلبیت(ع)، فاطمه(س)، الگویی فرا جنسیتی و نیز فاطمه(س)، الگویی فراتر از زمان و مکان پرداخته شده است.
بخش دوم کتاب به بررسی فضایل و مناقب اهل بیت(ع) و به خصوص زهرای مرضیه(س) اختصاص یافته است، ضمن آن که حضرت فاطمه (س) در آینه قرآن عنوان بخش سوم کتاب است که در آن حضرت زهرا(س) در صفای آینه وحی و به روایت آیات و سورههایی چون آیه تطهیر، آیه مودت، سوره کوثر، سوره قدر و سوره دهر معرفی شده است.
همچنین لازم به ذکر است که این کتاب خواندنی در بخش چهارم به بررسی و تبیین سیره حضرت فاطمه(س) در ابعاد علمی و معرفتی، تربیتی و آیین همسرداری و اجتماعی و سیاسی پرداخته است.
بخش پنجم نیز به طرح هفت پرسش و پاسخ پیرامون ام ابیها(س) اختصاص یافته است. پرسشهایی همچون این که چرا حضرت فاطمه (س) با این همه مقامات و فضایل به عنوان پیامبر برگزیده نشد؟، چرا در بین ۱۲۴ هزار پیامبر و ۱۴ معصوم فقط یک زن وجود دارد؟ و چگونه ممکن است که حضرت فاطمه(س) پیش از آفرینش امتحان شود!؟
مروری گذرا برکتاب «فاطمه اسوه بشر»
حضرت زهرا (س) الگویی بی بدیل
وجود با برکت حضرت زهرا(س) همان گونه که در ابعاد مختلف زندگی به سان مشکاتی نورانی هدایت گر دلهای مشتاقان به سوی کمال و رستگاری است، برای معرفی بهترین شیوههای تربیتی از منظر دین و بیان شیوه تعلیم و تربیت فرزندان و اطرافیان و نحوه پاسخگویی و آموزش مسائل دینی و دیگر ابعاد تربیتی و آئین همسرداری نیز هم چون رسول خدا (ص) الگوی بی بدیلی است.
امروزه محققان علوم تربیتی میکوشند تا عوامل پیدا و پنهان ساختار شخصیت انسان و شاکله وجودی او را بررسی کنند و به همه زمینهها، عوامل و موانع تربیت دست یابند و در جهت پیشرفت علوم تربیتی آن را به کار گیرند. اگر از این زاویه به مراحل تکوین، رشد و بالندگی دوران زندگی حضرت زهرا (س) نگاهی داشته باشیم، متوجه خواهیم شد که هر اندازه علوم تربیتی پیشرفت کند، شخصیت والای کوثر ولایت و مادر امامت بیشتر شناخته شده و انوار زهرای مرضیه (س) بهتر جلوه خواهد کرد و در این مسیر، نمونهای بارزتر از آن حضرت یافت نخواهد شد.
مهمترین ابزار تربیتی حضرت زهرا(س)
حضرت فاطمه (س) در طول زندگی هجده ساله اش، همه عوامل و زمینههای تربیتی را در راه رسیدن به کمال تجربه کرده و خود نیز در این زمینه بهترین بهره را برده است. یکی از مهمترین ابزارهای تربیتی آن حضرت، ایجاد انگیزه درونی و محبت و عشق به خوبیها و کمالات در افراد میباشد؛ محبتی که از درون خود او میجوشد و در رفتار و گفتارش به چشم میخورد.
علاقه مندی حضرت نسبت به سعادت آفرینی برای دیگران فرد را تحت تأثیر قرار میدهد؛ منش حضرت به گونهای است که هر مخاطبی را شیفته و دل داده عظمت وجودی خود کرده و از این طریق افراد را به سوی سعادت سوق میدهد؛ زیرا محبت و دل دادگی به خوبان، انسان را در رسیدن به کمال مطلق و سرچشمه رستگاری یاری میرساند؛ چرا که انسان بدون محبت هیچ گاه به مقصد دلخواه نخواهد رسید.
امام باقر (ع) فرمود: هَلِ الدِّینُ إِلَّا الْحُبُّ؛ آیا دین غیر از محبت است؟ از این رو، خداوند متعال مزد رسالت را فقط مودت و محبت نسبت به حضرت زهرا (س) و اهل بیت (علیهم السلام) قرار داده است: «قُلْ لا أَسْئَلُکُمْ عَلَیْهِ أَجْراً إِلاَّ الْمَوَدَّةَ فِی الْقُرْبی» زیرا بدون این محبت همه زحمات پیامبر در هدایت جامعه و اصلاح امت به هدر خواهد رفت.
محبت اهل بیت(ع) در طول محبت خداوند
محبت در سیره این ذوات نورانی، در همه مراتبش در طول محبت خداوند قرار دارد؛ یعنی همه محبتهای آنها به عشق الهی ختم میشوند و به همین دلیل، دوست داشتن اهل بیت عصمت و طهارت (علیهم السلام) انسان را به سوی خدا سوق میدهد. امام صادق (ع) فرمود: «اگر دوستیها و دشمنیها و بذل و بخششهای کسی برای خدا باشد، او به بالاترین درجات ایمان رسیده و ایمانش کامل شده است». از این رهگذر، ابراز مهر و محبت، دلهای مشتاق را صید، آتش کینهها و اختلافات را خاموش، افسردگیها را معالجه و سختترین شرایط زندگی را تحمل پذیر میسازد.
حضرت فاطمه (س) افزون بر برخورداری از زمینهها و عوامل رشد و تربیت، در آغوش موفق ترین مربّی دنیای بشریت؛ حضرت خاتم الانبیا (ص) پرورش یافته است. آن حضرت مهربانیها و گذشتها و بردباریهای مادر فداکار خویش را در سالهای نخستین عمر خود شاهد بود و رفتارهای مهرآمیز پیامبر (ص) را نیز نسبت به همسر و فرزندانش به نظاره نشسته بود. پیامبر گرامی اسلام (ص) با بوسه زدن بر دستان فاطمه (س) و ابراز محبت ویژه به او در پیش چشمان دیگران، بنیان مهر و وفا و روابط عاطفی و آئین مهرورزی را در منطقهای که به غیر از خشونت و بربریّت چیز دیگری حاکم نبود و زنده به گور نمودن دختران در آن سنتی دیرین بود، استوار ساخت و در این راستا خاندان رسالت را به عنوان الگویی الهی معرفی فرمود.
حضرت زهرا (س) در اوج بی مهریهای انسانهای جاهل به دخترانشان، بیشترین محبت را از پدر بزرگوارش احساس کرد و همه آن را در زندگی به دیگران بخشید.
آن حضرت را “حانیه” نامیدند؛ یعنی بانویی که با شوهر و فرزندانش بسیار مهربان و دلسوز بود و “حبیبه” گفتند؛ یعنی دوست دار و محبوب رسول خدا (ص) بود و “امّ ابیها” لقب گرفت؛ چرا که برای پدر گرامی اش نه فقط یک دختر بلکه چون مادر بود.