آیا حزب‌الله می‌تواند لبنان را از خطر فروپاشی احتمالی نجات دهد؟
گزارش اسپوتنیک / امین فرج‌پور
به گزارش «مبلغ» به نقل از شفقنا، بر اساس گزارش‌هایی که از لبنان می‌رسد، حزب‌الله در تلاش است با وارد کردن مواد غذایی و دارویی از ایران، اقتصاد لبنان را از فروپاشی و مردم این کشور را از اعتراض و شورش دور نگه دارند. اما به باور شماری از روزنامه‌نگاران لبنانی، اوضاع این کشور در ماه‌های اخیر چنان خراب بوده که بعید است کمک‌هایی از این دست بتواند لبنانی‌ها را ساکت نگه دارد.
الیزابت بلید با اشاره به اوضاع نامناسب اقتصادی لبنان در اسپوتنیک نوشته است:
ماه رمضان برای بسیاری از لبنانی‌ها ماهی پر از چالش بوده است: قیمت مواد غذایی به شدت بالا رفته، نرخ بیکاری هم‌چنان بالا مانده و البته بسیاری از مردم همه روزه با فقر دست و پنجه نرم می‌کنند.
در حقیقت، اوضاع چنان بغرنج و حاد شده که بنا به گزارش‌هایی که اخیرا درباره لبنان منتشر شده، گروه شیعه حزب‌الله که کرسی‌های زیادی در پارلمان لبنان نیز در اختیار دارد، اقداماتی برای جلوگیری از تبعات سقوط احتمالی دولت را در دستور کار قرار داده است.
آمادگی برای روز رستاخیز؟
گزارش‌های رسیده از لبنان حکایت از این دارند که حزب‌الله در حال توسعه و گسترش سیستم جیره‌بندی، ذخیره سوخت و واردات کالاهای اساسی از جمله مواد غذایی و دارویی از ایران است، و خود را برای مقابله با آینده‌ای که تصور می‌شود حتی سخت‌تر از امروز خواهد بود، آماده می‌کند.
محمد کلیت، فعال سیاسی و روزنامه‌نگار ساکن بیروت که اوضاع را از نزدیک رصد می‌کند، می‌گوید در هفته‌های اخیر در مناطق تحت کنترل حزب‌الله شاهد توزیع گسترده محصولات ایرانی بوده‌ایم- که این موضوع باعث بروز بحث‌ها و مجادلاتی را موجب شده است. به گفته این روزنامه‌نگار «این شکاف به این شکل ایجاد شده- که هواداران و وفاداران حزب‌الله مدعی هستند که یارانه‌ها تنها به اعضای حزب و خانواده‌های آن‌ها تعلق نمی‌گیرد، بلکه از سایر لایه‌های ضعیف جمعیت لبنان نیز حمایت و پشتیبانی می‌کند. بسیاری دیگر اما حزب‌الله را به خاطر چنین اقدامی مورد انتقاد قرار می‌دهند و عقیده دارند که این سازمان از این طریق می‌کوشد قدرت نرم خود و محبوبیت ایران را در مناطقی از لبنان افزایش دهد».
با این حال، مثل همیشه، حقیقت احتمالاً جایی در بین این دو قطب پنهان است. در واقع اگرچه ممکن است حزب‌الله از کمک‌ها و یارانه‌های غذایی به عنوان کمپینی برای افزایش محبوبیت ایران استفاده کرده باشد، اما از سوی دیگر دلیل پذیرش کمک‌های جمهوری اسلامی توسط این گروه نیز قابل درک است. به هر حال در شرایطی که افزایش قیمت ارز، سقوط پول ملی و تورم ۴۰۰ درصدی قیمت مواد غذایی، لبنان را تبدیل به یک بشکه باروت کرده، محصولات تولید ایران شاید بتواند جلوی فروپاشی اقتصادی و عصیان مردم را گرفته- یا حداقل به تعویق اندازد.
محمد کلیت، اما ضمن اشارات موکد به تلاش‌های حزب‌الله برای جلوگیری از فروپاشی اقتصادی و سیاسی لبنان می‌گوید که اوضاع در این کشور به قدری از خط خارج شده و به اصطلاح بحرانی است که بعید است با تمهیداتی چون کمک‌های غذایی بتوان مردم لبنان را ساکت نگه داشت.
در ادامه گزارش اسپوتنیک می‌خوانیم:
وضعیت اقتصادی لبنان که از زمان جنگ داخلی ۱۹۷۵-۱۹۹۰ این کشور همواره شرایطی شکننده داشته؛ در یک سال اخیر، به دنبال شیوع بیماری همه‌گیر کرونا در فوریه ۲۰۲۰، که منجر به آسیب و نابودی و تعطیلی بسیاری از مشاغل بخش خصوصی شد، به طور قابل‌توجهی بدتر شده است.
انفجار مهلک بیروت در اوت سال ۲۰۲۰ نیز اوضاع را وخیم‌تر کرد و ۱۵ میلیارد دلار خسارت به اقتصاد لبنان وارد آورد. شرایطی به شدت بغرنج و وخیم- که باعث تشدید اعتراضات سراسری لبنان در ماه‌های اخیر شده است.
نویسنده گزارش در سطور بعدی به نمونه‌هایی از ناآرامی‌های اخیر لبنان اشاره کرده است: در اواخر ماه مارس، صدها معترض به دلیل وخیم شدن اوضاع معیشتی و اقتصادی به خیابان‌های بیروت سرازیر شدند. هم‌زمان شاهد اعتراضات مشابهی نیز در سایر مناطق لبنان، از جمله فقیرترین شهر این کشور، تریپولی بودیم- که آن‌جا بیش از ۲۰۰ معترض در درگیری با نیروهای امنیتی، بر سر وخامت اوضاع اقتصادی کشور که با شیوع بیماری همه‌گیر کرونا فشارهای بیشتری نیز تحمل کرده است، زخمی شدند.
محمد کلیت که این اعتراضات و تظاهرات مشابه را از نزدیک دیده و با ده‌ها معترض مصاحبه کرده، می‌گوید که در جریان تظاهرات بسیاری از معترضین توسط نیروهای امنیتی مورد ضرب و شتم قرار گرفته‌اند و بقیه نیز با تهدیدات شغلی و امنیت شخصی خود روبرو شده‌اند. به گفته این روزنامه‌نگار «بعید است این ناآرامی‌ها در آینده‌ای نزدیک به پایان برسد». در حقیقت کلیت اطمینان دارد اوضاع چنان خراب است که حتی حزب‌الله نیز با تمام نفوذ و محبوبیت و بودجه چشمگیری که دارد، بعید است قادر به نجات لبنان از وضعیت نابسامان فعلی باشد.
این روزنامه‌نگار با اشاره به این که «در سال‌های اخیر گزارش‌ها حاکی از کاهش ۴۰ درصدی بودجه این گروه شیعه، به دلیل تحریم‌های آمریکا و مسایل سیاسی- اقتصادی دیگر بوده»، کاهش توان سیاسی و اقتصادی حزب‌الله را، به ضرر تمام لبنان می‌داند- که روی نفوذ و توانایی این گروه برای عبور از روزهای بحرانی اخیر حساب باز کرده است.
در آستانه فروپاشی
محمد کلیت معتقد است که اگر حزب‌الله و ایران نتوانند به لبنان کمک کنند، ممکن است این کشور در آستانه سقوط و فروپاشی قرار گیرد.
او می‌گوید: «اگر اقتصاد لبنان سقوط کند، نتیجه آشکار این اتفاق یک جنگ داخلی خواهد بود. اتفاقی که اگر بیفتد، زمینه برای مداخله خارجی در لبنان فراهم خواهد شد».
این روزنامه‌نگار و فعال سیاسی هشدار می‌دهد: «قدرت‌های بزرگ خارجی به دنبال بهانه‌ای برای گسترش دموکراسی خود، به راحتی دست به آغاز عملیات نظامی در کشورهای بحران‌زده می‌زنند. در این صورت چه اتفاقی خواهد افتاد؟ لبنان به راحتی می‌تواند به یک افغانستان، عراق، سومالی یا سوریه دیگر تبدیل شود».