جريان انقلابي و نگاه به مناسك/ محمدرضا یوسفی

به گزارش«مبلغ»- محمدرضا یوسفی استاد دانشگاه مفید در کانال خود نوشت:

جمعه شانزده تيرماه مصادف با عيد غدير بود. اين روز براي ما شيعيان يادآور نصب حضرت علي توسط پيامبر است. با وجود اين، جشن هاي خاص به شكلي كه در اين چند سال رواج يافته، مرسوم نبوده است.اجراي كارناوال ده كيلومتري با استفاده از امكانات عمومي در عيد غدير امسال يكي از آنهاست.

ويژگي اين نوع كارناوال ها تاكيد بر تمايز است. جرياني كه امروز خود را جريان انقلابي مي نامد. نه فقط به لحاظ سياسي و اجتماعي نگاهي متفاوت از ساير جريان ها دارد كه حتي گويي نگاه مذهبي آنان نيز  متفاوت از سايرين است. احساس مي شود آنان روزبه‌روز از بدنه‌ی جامعه‌ به طور كلي و بدنه جامعه مذهبي ايران بیشتر فاصله مي گيرند. الگوي دينداري، نظام مسائل و دغدغه هاي آنان كاملا متمايز از عموم مردم و جامعه علمي است به گونه اي كه اين جريان به گروهي كاملا مجزا از جامعه ايران با دنيايي متفاوت بدل شده اند.

اين گروه به دغدغه هاي مردم و مصالح كلي جامعه توجهي نداشته، با خود مطلق بینی به خود كل پنداري رسيده اند؛ تو گويي هيچ ديدگاهي بجز ديدگاه آنان رسميت ندارد. آنان با اتكاء به منابع مالي در اختيار توانايي جلو بردن ايده هاي خود را دارند. چند نكته مهم در برگزاري جشن غدير به شكل كارناوال  ده كيلومتري قابل توجه است.

اول اينكه جامعه ايران متشكل از اديان و مذاهب مختلف است. بنابراين تاكيد بر برگزاري چنين جشن هايي كه حساسيت زاست، نه تنها نمي تواند وحدت ملي در ايران را كه به ويژه اين روزها سخت بدان محتاجيم، تقويت كند بلكه موجب تشديد اختلافات نيز خواهد شد.

دوم اينكه، به ويژه در اين چند سال كه جامعه ايران به سمت انواع دوقطبي ها از جمله دو قطبي حاكميت ـ مردم رفته است و از سوي ديگر، كشور با انواع مشكلات اقتصادي و اجتماعي مواجه شده و شانه هاي مردم زير بار اين مصائب خم شده است، برگزاري چنين كارناوالي مي تواند به تشديد دو قطبي ها بينجامد. محدوديت هاي ترافيكي اعمال شده بخاطر اين كارناوال خود نيز تلخي ديگري است.

نكته ديگر اين است كه آيا شهرداري كه با هدف نوسازي و بهسازي شهر اقدام به اخذ عوارض از شهرووندان مي كند، مي تواند اين درآمدها را در مسيري متفاوت هزينه كند. پاسخش را بايد فقيهان دهند.

از اين گذشت جمعيتي كه در اين جشن ها در خيابان راه مي افتند به نسبت ديگر شهروندان به قدري اندكند كه خود مي تواند اعتبار اينگونه مراسم را زير سوال برد.

اما مهمترين نكته اين است كه جشن غدير جشن پيوند با علي است. پس خوب است كه مروري بر رفتار ايشان داشته باشيم. ابن شهرآشوب در كتاب مناقب مي نويسد: حضرت به مردم كوفه خطاب كرد كه « اي مردم من با اين وضع و لباس وارد شهر شما شدم، اگر به غير از اين وضع از ميانتان رفتم بدانيد كه من خائنم.» المناقب، ۱ / ۴۲۷) حضرت در دوران پس از پيامبر تا خلافت به مدت ۲۵ سال به دور از حكومت بود و به فعاليت كشاورزي و آباد كردن زمينهاي باير مشغول بود. وقتي به قدرت رسيد از حكومت حقوق نمي گرفت و از همان درآمد كشاورزي خود در منطقه ينبع  ارتزاق مي كرد ( بحارالانوار، ۶۳ / ۵۶)

البته توقع اين نيست كه مقامات مانند او باشند. اين را خود حضرت به عثمان بن حنيف كارگزارش در بصره فرمود که شما نميتوانيد مانند من زندگي كنید، اما با پارسايي و تلاش درجهت پاكدامني مرا ياري كنيد. ( نامه ۴۵ نهج البلاغه)

حضرت نسبت به خویشان خود سخت گیر بود. داستان عقیل معروف است. وقتي تاكيد عقيل را بر استفاده بيشتر از بيت المال مي شنود، حضرت به عقیل پیشنهاد می دهد شبانه برویم و از مغازۀ مردم دزدی کنیم عقیل با تعجب به علي نگاه كرد و گفت اين دزدي است. حضرت پاسخ داد كه  بیت المال متعلق به همه مردم است پس چگونه از مال مردم بردارم و به تو دهم. ( بحار، ۴۱ / ۱۱۲)

حضرت در ابتداي نامه به مالك اشتر، هدف حكومت را رفاه،  امنيت و اعتلاء سطح فرهنگ مردم بيان كرده است.

آیا جريان انقلابي به بررسي روند شاخص هاي يادشده انديشيده است؟ حضرت در گفتگوي با مردم بر شفافيت بجز در مسائل نظامي و با نگاه امروز نظامي امنيتي، تاكيد كرده است. چقدر ما به دبال شفافيت هستيم؟ به راستي این جريان به علي چگونه مي نگرد؟ چقدر به فكر حذف رانت خواري است؟ چقدر در استفاده از بيت المال در مواقع مختلف حساس است؟ چقدر به ايجاد ساختاري كه سلامت و كارايي را به دنبال داشته باشد مي انديشد؟  اميرالمومنين پيرو مي خواهد.