گسست دولت ملت از منظر خطبه هاي نماز جمعه / محمدرضا يوسفي

به گزارش «مبلغ»- حجت الاسلام محمدرضا یوسفی روز سه شنبه ۲۱ آذر این یادداشت را در کانل خود منتشر کرده است که در ادامه میخوانیم:

نماز جمعه يكي از نمازهاي واجب است كه در قرآن نيز به آن دعوت شده است. هر چند در وجوب نماز جمعه در زمان غيبت، ترديد وجود دارد اما بر اساس يك ديدگاه فقهي، نماز جمعه در زمان غيبت نيز واجب است و بر همين اساس، امروز در ايران نماز جمعه جريان دارد. اين پرسش مطرح مي شود كه چرا در روز جمعه، به جاي نماز ظهر، نماز جمعه واجب شده است. مرحوم صدوق در روايتي معتبر از امام رضا نقل مي كند که هدف از نماز جمعه، موعظه و دعوت به تقوی و همچنين تبیین مسائلی است که رخ داده و بر زندگی مردم اثرگذار است. ( وسائل الشیعه، ج ۵ / ۴۰)

تفاوت مهم نماز جمعه با نماز ظهر اين است كه علاوه بر جنبه عبادي بودن آن، به مسائل سياسي و اجتماعي موثر بر زندگي مردم پرداخته مي شود و امامان جمعه به عنوان يك رسانه به بيان و تحليل خطراتي كه كليت جامعه را تهديد مي كنند، می پردازند. از اين رو در خطبه اول معمولا به بيان مباحث اخلاقي و ديني و در خطبه دوم نيز مسائل مهمي كه بر زندگي مردم اثرگذار است، بیان می شود. متاسفانه در دوران امويان و عباسيان، نماز جمعه به ابزاري در خدمت حكومت و در راستاي اقناع مردم براي كرنش در برابر حاكمان تبديل شد. در حالي كه حكمت اصلي نماز جمعه بيان، تحليل و هشدار خطراتي است كه جامعه و حكومت را تهديد مي كند.

امروز جامعه ايران با انواع ناملايمات روبروست. يكي از راههاي رصد مهمترين موضوعات جاری در جامعه، تيتر روزنامه هاي مهم كشور است. موضوعاتی مانند ورشكستگي صندوق هاي بازنشستگي، خالص سازي، آلودگي هوا و تعطيلي هاي مكرر در كلان شهرها مانند تهران و اصفهان، افزايش سن بازنشستگي، چاي دبش، فساد مديران دولتي، افزايش ماليات ۴۹ درصدي در بودجه سال آينده، تورم و گراني، استفاده از مازوت در سوخت و مانند آن صفحات این روزنامه ها را به خود اختصاص دادند. مروري بر چهار نماز جمعه در كلان شهرهاي ايران نشان مي دهد كه اين مسائل جايگاهي در نزد امامان جمعه ندارند.

سيد احمد خاتمي به مسائل منطقه و به ويژه فلسطين پرداخته است. موضوع مهم ديگر از نظر امام جمعه موقت تهران، روز دانشجو و مطالبات رهبري از دانشجويان بوده است. موضوع بعدي ايشان بيان شايستگي هاي رهبري بود. ايشان به مناسبت شهادت آيه الله دستغيب، نقل قولي از اين شهيد بزرگوار در بيان شايستگي مقام رهبري بيان كردند ( عصر ايران، ۱۷ آذر ۱۴۰۲ ). به وضوح دغدغه ملي و مردمي در اين خطبه ديده نمي شود.

سيد احمد علم الهدي در نماز جمعه مشهد به طور عمده بر دو موضوع دست گذارده است. موضوع نخست، روز دانشجو و مطالبه استكبارستيزي از آنان بوده و موضوع دوم، فلسطين و مسائل منطقه بوده است( ايسنا، ۱۷ آذر۱۴۰۲).

يوسف طباطبايي نژاد پس از حدود هجده ماه كه به دليل بيماري نتوانسته بود خطبه بخواند براي اولين بار نماز جمعه اصفهان به امامت ايشان برگزار شد. وي نيز در ابتدا به موضوع فلسطين و مسائل منطقه و سپس به ضرورت شركت مردم در انتخابات اسفندماه مجلس پرداخت. او تنها امام جمعه اي بوده است كه به مسئله گراني توجه داشت. اما در مقام دفاع از دولت گفته است كه گراني ها را به گردن دولت نيندازيم. او سطح توقعات مردم از دولت را بالا و نادرست خوانده است. وي علت نادرستي توقع مردم را انحصار منابع درآمدي دولت در ماليات و نفت بيان كرده است و در پايان خطاب به مردم گفته است كه نگوييم انقلاب براي ما چكار كرد، بگوييم ما براي انقلاب چه كرديم. ( خبرگزاري فارس، ۱۷ آذر ۱۴۰۲)

لطف الله دژكام نيز در نماز جمعه شيراز، به مسائل‌ فلسطين، سالگرد شهادت آيه الله دستغيب، هفته قرآن و عترت و نماز، اهميت ازدواج و مبارزه با ازدواج سفيد و همجنس بازان و در نهايت عدم مسئوليت پذيري برخي جوانان در تشكيل خانواده پرداخته است ( خبرگزاري جمهوري اسلامي، ۱۷ آذر ۱۴۰۲).

وجه اشتراك همه اينان، توجه به مسئله فلسطين، فقدان دغدغه مردمي، مطالبات حاكميت از دانشجويان و مردم، بي توجهي به خواسته هاي مردم و دانشجويان است. به نظر مي رسد اينان در جريان مهمترين مسائل كشور در هفته گذشته نبودند و هنوز خبر چاي دبش به امامان جمعه منتخب نرسيده بود.

به واقع از آنجا كه تمامي امامان جمعه منصوب هستند در نتيجه مي توان خطبه دوم آنان را دغدغه هاي حاكميت دانست و از طرفي مي توان تيتر مهمترين روزنامه هاي كشور را دغدغه جامعه قلمداد كرد. تهران تمامي هفته و اصفهان چند روز به دليل آلودگي هوا تعطيل بوده است ولي امامان جمعه اين دو شهر هيچ اشاره اي به اين موضوع نداشتند. مقايسه اين دو نوع دغدغه ما را به عمق شكاف دولت و ملت مي رساند زيرا هيچكدام از دغدغه هاي مردم در سخنان آنان ديده نشد.